Den amerikanske revolusjonen

I dag er USA rekna som eit av dei mektigaste landa i verda, men for ca. 250 år sidan var ikkje USA eit sjølvstendig land.

Starten på USA var at dei tretten koloniane som Storbritannia hadde på austkysten av Nord-Amerika, erklærte seg sjølvstendige og brukte idéar og tankar frå opplysningstida til å skriva verdas eldste grunnlov som fortsatt er i bruk.

Årsaker:
Dagens USA med dei tretten opphavlege koloniane merka med raudt. (Illustrasjon: Connormah/Wikimedia Commons)
  • Storbritannia hadde brukt mykje pengar på å kriga mot Frankrike, både i Europa og i Nord-Amerika, så det britiske parlamentet kravde nye avgifter på kjøp og sal av varer mellom Storbritannia og dei tretten koloniane.
  • Innbyggjarane i dei tretten koloniane nekta å betala dei auka avgiftene, og meinte at Storbritannia ikkje kunne krevja meir pengar frå dei utan at innbyggjarane i koloniane òg blei lytta til.
  • Etter kolonikrigen var ikkje Frankrike lenger eit trugsmål, slik at kolonistane ikkje lenger trengde beskyttelse frå Storbritannia.
  • Kolonistane trengde større plass til ei stadig aukande befolkning, og ønskte å ta over nye landområde vest for dei opphavlege koloniane, men moderlandet Storbritannia hindra dei i dette.
  • I starten kom det stort sett britar til koloniane på austkysten av Nord-Amerika, men etter kvart kom det òg kolonistar frå mange fleire land. Nesten 150 år etter dei første nybyggjarane gjekk i land, var det få av nybyggjarane som kjende seg britiske, og banda til Storbritannia blei stadig meir svekka.
Konsekvensar:
  • Den amerikanske revolusjonen inspirerte mange i Europa, og europearane beundra USA for det dei hadde gjort. Fleire franskmenn trekte fram dei same tankane om fridom, fornuft og framskritt, gjennom revolusjonen i Frankrike i perioden 1787–1799.
  • I fleire koloniar i Latin-Amerika blei innbyggjarane inspirerte av den amerikanske revolusjonen, og gjorde opprør mot kolonimaktene Spania og Portugal.
  • Sjølvstendeerklæringa sine ord om at «alle menneske er fødde like» med rett «til liv, til fridom og til å søkja etter lykka», gjorde at USA blei oppfatta som eit land der fridom òg handla om å ha moglegheiter for ei betre framtid. Dette førte til at fleire europearar utvandra til USA.
Kjelder:
Den amerikanske revolusjon (11.12.2017). I Wikipedia. Henta 29.12.2017 frå https://no.wikipedia.org/wiki/Den_amerikanske_revolusjon

Greve, Tim m.fl. (17.10.2017). Kolonialisme. I Store norske leksikon. Henta 6. desember 2017 frå https://snl.no/kolonialisme.

Koloni. (18.11.2014). I Store norske leksikon. Henta 16. januar 2018 frå https://snl.no/koloni.

Nomedal, Jon Harald. (2016). Kosmos 8: Samfunnsfag for ungdomstrinnet. Bergen: Fagbokforlaget.

Selliaas, Arnt-Erik (red.). Kapittel 1: Opplysningstid og revolusjoner. Historie Vg3. Cappelen Damm. Henta 06.12.2017 frå http://historievg3.cappelendamm.no/c308130/sammendrag/vis.html?tid=321385

Sirevåg, Torbjørn. (07.04.2017). Den amerikanske uavhengighetserklæringen. I Store norske leksikon. Henta 16. januar 2018 frå https://snl.no/Den_amerikanske_uavhengighetserkl%C3%A6ringen.

Sirevåg, Torbjørn & Julsrud, Ottar. (01.10.2017). USAs historie. I Store norske leksikon. Henta 5. januar 2018 frå https://snl.no/USAs_historie.

Skjønsberg, Harald. (2006). Undervegs: Historie 8. Oslo: Gyldendal Norsk Forlag.

The Boston Tea Party. (29.09.2017). I Store norske leksikon. Henta 19. desember 2017 frå https://snl.no/The_Boston_Tea_Party.

Tranøy, Knut Erik & Stigen, Anfinn. (11.07.2017). Opplysningstiden. I Store norske leksikon. Henta 16. januar 2018 frå https://snl.no/opplysningstiden.

Sist oppdatert:

Kategori:

Demokratiforståing og deltaking, Samfunnsfag

Forfattar:

Kompetansemål:

gjere greie for årsaker til og konsekvensar av sentrale historiske og notidige konfliktar og reflektere over om endringar av nokre føresetnader kunne ha hindra konfliktanereflektere over korleis menneske har kjempa og kjempar for endringar i samfunnet og samstundes har vore og er påverka av geografiske forhold og historisk kontekst

Er du interessert i dette?

keyboard_arrow_up