Fotosyntesen

Om lag to tredelar av oksygenet på jorda kjem frå fotosyntese på landjorda, medan éin tredel kjem frå fotosyntese i vatn (innsjøar og hav). Vanlegvis reknar ein med at fotosyntesen skjer i grøne planter og algar, men i tillegg kan òg nokre bakteriar driva fotosyntese for å laga sin eigen energi.

I plantene skjer fotosyntesen inni kloroplastane, altså i dei grøne delane av planta (blader, nåler eller grøne algar i havet). Klorofyllet i kloroplastane fangar solenergien, og bruker det til å omdanna vatn, mineralar og karbondioksid til energi (glukose). I tillegg blir det danna oksygen.

I fotosyntesen bruker plantene sollys til å gjera karbondioksid og vatn om til glukose (=energi) og oksygen.

Plantene tar opp både vatn og mineral frå jorda, og karbondioksid frå lufta.

Når planta har laga energien, blir vatn og oksygen igjen som restprodukt.

Oksygenet er livsviktig for at alle levande organismar skal kunna pusta.

(Illustrasjon: Designua/Dreamstime)

Ei forenkla reaksjonslikning for fotosyntesen kan setjast opp slik:

Glukosen som planta produserer i fotosyntesen blir frakta rundt til andre delar av planta, der den blir omdanna og brukt til næring eller «byggjestoff» som cellulose, stivelse, olje eller fruktsukker: Trestammar blir bygde opp av cellulose, poteter består av mykje stivelse, i solsikker blir glukosen gjort om til olje og i frukt finn ein fruktsukker.

Sidan dyr, menneske, sopp og andre organismar ikkje kan driva fotosyntese sjølv, er dei avhengige av energien som plantene lagar og omdannar til byggjestoff i fotosyntesen. Viss menneska berre hadde ete kjøt, ville likevel energien frå kjøtet ha kome frå planter.

Republish