Fem forteljemåtar
Skap spanande forteljingar
(Foto: Marc Dufresne/iStock)
Når me skriv forteljingar, kan me velja mellom ulike måtar å formidla det som skjer på. Dei fem forteljemåtane – handlingsreferat, skildring, tankereferat, replikkar og indirekte tale – hjelper oss å gjera teksten variert og interessant.
Ein god tekst kombinerer dei ulike forteljemåtar, for å skapa flyt og variasjon i teksten. Prøv å bruka alle dei fem forteljemåtane i di neste forteljing.
1. Handlingsreferat
Handlingsreferat blir brukt til å oppsummera kva som skjer på ein kortfatta og presis måte. Dette er ein effektiv måte å driva historia framover på.
Døme:
- Han sprang ut døra, kasta sekken på ryggen og forsvann inn i skogen.
- Dei rydda bordet, vaska opp og sette seg ned for å sjå ein film.
- Etter skulen gjekk ho rett heim, åt middag og gjorde lekser.
Korleis bruka handlingsreferat: Når du vil koma raskt til poenget, kan du oppsummera fleire hendingar i eitt avsnitt.
2. Skildring
Skildring handlar om å bruka sansane til å beskriva omgjevnader eller personar.
Døme:
- Mørket låg tungt over skogen, og den kalde vinden fekk trea til å suga etter luft.
- Ho hadde eit raudt skjerf som dansa i vinden, og auge som glitra som stjerner.
- Lukta av nysteikte bollar fylte kjøkkenet, medan katten låg samankrølla på golvet.
Korleis bruka skildring: Når du vil skapa stemning eller la lesaren «sjå» det som skjer, kan du skriva detaljert om omgjevnadene eller personane.
3. Tankereferat
Tankereferat lar oss forstå kva ein person tenker eller føler. Dette gjer teksten meir personleg, og lar lesaren koma nærare karakteren.
Døme:
- «Kvifor måtte dette skje no?», tenkte ho, og kjente panikken breia seg.
- Han var usikker. Var det verkeleg riktig å seia ja?
- «Eg må ikkje gje opp, ikkje no», sa han til seg sjølv, medan han beit tennene saman.
Korleis bruka tankereferat: Bruk tankereferat når du vil fortelja lesaren kva karakteren opplever på innsida.
4. Replikkar
Replikkar gjev stemme til karakterane, og skaper dialog som driv handlinga framover, eller avslører noko om personane.
Døme:
- «Er du sikker på dette?» spurde han.
- «Det er ingenting å snakka om!» ropte ho, og slo døra igjen.
- «Eg kjem tilbake, eg lovar,» sa han lågt og kikka ned i bakken.
Korleis bruka replikkar: La karakterane snakka direkte for å skapa variasjon og engasjera lesaren.
5. Indirekte tale
Indirekte tale refererer til kva ein person har sagt, utan å skriva det som ein direkte replikk.
Døme:
- Ho sa at ho skulle koma heim seint den kvelden.
- Læraren forklarte at oppgåva måtte leverast innan fredag.
- Han fortalde venene sine at han ikkje kunne vera med på festen.
Korleis bruka indirekte tale: Når du vil oppsummera noko som har blitt sagt, utan å bruka replikkar, kan du bruka indirekte tale.
